Những năm trước đây, khi ghe thuyền ra đảo mỗi
tuần một chuyến, đảo gần như biệt lập với đất liền. Dân trong Phan Thiết, Phan Rí gọi người
ngoài đảo là dân Hòn. Tiếng
nói, âm điệu rất khó nghe. Chưa nói đến vốn từ vựng sử dụng rất nhiều phương
ngữ và từ cổ.
Ví dụ như: ông Trời thì đọc là “ông
Blời”, ông Trăng đọc
là “ông Klăng”. Các âm “a”
biến thành “e” như người dân miệt Bình
Định, Quảng Ngãi, Phú Yên. Nhiều từ địa phương nghe lần đầu không những
không hiểu gì mà con giật thót người như: Mời thầy cô giáo đến nhà ăn giỗ. Học
sinh trên đảo sẽ nói : Nhà em có kỵ, ba mẹ em mời cô (thầy) đến “ăn chực”. Hoặc
như: cô giáo có khuôn mặt rất hiền lành, phúc hậu…Học sinh trên đảo sẽ mô tả
như sau: “Em rất thương cô giáo vì cô có khuôn mặt rất…dữ” (dữ = hiền
lành).
Có thể do cuộc sống biệt lập, thường xuyên đối
mặt với thiên tai, khắc nghiệt và cực khổ mưu sinh trên biển nên các tập tục
truyền thống không được chú trọng và không lưu truyền. Các thế hệ cư dân từ thế
kỷ 19 đến nay, đã làm đơn giản hóa các nghi lễ truyền thống và làm mai một dần
một số tín ngưỡng, tập tục của người Việt.